Page 583 - เล่มแผนพัฒนาจังหวัด พ.ศ. 2561-2565 (ฉบับทบทวน พ.ศ. 2564

651

แหงชาติที่ทุกภาคสวนของประเทศตองใหความสําคัญและรวมมือกันแกไขปญหาเปนการเรงดวน และตองดําเนินการแกไข
ปญหาใหครบถวนตั้งแตตนทางคือการลดปริมาณขยะที่ตนทาง การคัดแยกประเภทขยะ กลางทางคือจํานวนขยะที่จัดเก็บและ
ขนยายมีจํานวนลดลง และปลายทางคือการจัดการขยะมูลฝอยใหเหมาะสมกับประเภท เพื่อลดการใชทรัพยากรและผลิต
พลังงานทดแทนจากขยะมูลฝอย (ปภาวรินท นาจําปา, 2557) สอดคลองกับยุทธศาสตรการจัดการมลพิษ 20 ป และแผนการ

จัดการมลพิษ พ.ศ.2560 - 2564 ไดสนับสนุนใหองคกรปกครองสวนทองถิ่น (อปท.) มีสวนรวมในการบริหารจัดการน้ําเสีย ขยะ
มูลฝอย และของเสียอันตรายของชุมชนใหเปนไปตามมาตรฐานหรือเกณฑที่กําหนด ซึ่งถูกระบุไวในหมวด 14 มาตรา 281 และ
283 ของรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2550 แตที่ผานมาพบวาในหลายอปท.ยังขาดการดําเนินการในการจัดการที่

ชัดเจน เหมาะสมและถูกสุขลักษณะตามหลักสุขาภิบาล
จังหวัดสุราษฎรธานีเปนพื้นที่หนึ่งที่มีทรัพยากรทางทะเล และชายฝงที่อุดมสมบูรณ มีบริการของระบบนิเวศ
(Ecological Service) ที่สูงแหลงหนึ่งของประเทศไทย โดยเฉพาะพื้นที่อาวบานดอน ซึ่งถือวาเปนแหลงผลิตและสงอออกสัตว

น้ําทางทะเลที่สําคัญ และเปนอันดับตนๆ ของประเทศไทย สรางมูลคามหาศาลใหแกประเทศ จากขอมูลแผนพัฒนาจังหวัดสุ
ราษฎรธานีระยะ 20 ป (พ.ศ. 2560 -2579) ไดรายงานวาจังหวัดสุราษฎรธานีมีผลผลิตรวมของการประมง มีมูลคา 3,052 ลาน
บาท คิดเปนรอยละ 1.6 ของผลิตภัณฑมวลรวมจังหวัด และรอยละ 6.1 ของผลิตภัณฑดานการเกษตร ขณะที่ขอมูลสถิติการ

ประมงจากกรมประมงป 2560 พบวาจังหวัดสุราษฎรธานี ซึ่งอยูประมงเขต 3 อาวไทยตอนบน มีผลผลิตจากการเพาะเลี้ยง
ชายฝงมากเปนอันดับ 2 ของประเทศ มีมูลคารวม 72,843 ตัน/ป และผลผลิตที่สําคัญของอาวบานดอน คือ กุง และหอยทะเล
ซึ่งมีทั้งหอยแครง หอยแมลงภู และหอยนางรมที่มีปริมาณการสงออกเปนอันดับ 2 ของประเทศเชนกัน (กรมประมง, 2560)
เมื่อเทียบมูลคาการสงออก และปริมาณสัตวน้ําบริเวณชายฝงในปจจุบันเปรียบเทียบกับขอมูลในอดีต พบวาปจจุบันมีมูลคา

ลดลง (กรมประมง, 2560) ซึ่งอาจจะเปนผลมาจากความเสื่อมโทรมของทรัพยากรทะเลและชายฝงโดยสาเหตุหนึ่งเนื่องมาจาก
การไดรับผลกระทบจากปญหาขยะมูลฝอย ซึ่งมีแหลงกําเนิดสวนใหญมาจากพื้นแผนดินใหญและถูกพัดพาไปกับแมน้ํา ลําคลอง
ลงสูทะเล (Lebreton et al., 2017) จากกิจกรรมตางๆ ของมนุษยบนฝงทั้งจากกิจกรรมในครัวเรือนและอุตสาหกรรม

โดยเฉพาะการทิ้งของเสียและขยะลงสูแมน้ําโดยตรงของชุมชนสองฝงคลองและริมแมน้ํา ขยะที่ถูกทิ้งลงสูแหลงน้ําทายที่สุดก็จะ
ถูกลอยไปรวมกันในทะเลหรือบางสวนตกลงไปสะสมบนพื้นทะเลบริเวณอาวบานดอน และสรางมลพิษอื่นๆ ตามมาตอระบบ
นิเวศทะเลและชายฝง
ดังนั้นการศึกษาครั้งนี้จึงตองการสรางกระบวนการเรียนรูใหคนในชุมชนและเยาวชนรุนใหมเขามามีสวนรวมในการ

บริหารจัดการขยะที่ตนทาง รวมถึงสรางความตระหนักรับผิดชอบรวมกันในการจัดการปญหาขยะที่เกิดขึ้นในชุมชนใหถูกตอง
เหมาะสมตามหลักวิชาการและบริบทพื้นที่ของชุมชน เพื่อใหไดองคความรูเกี่ยวกับการจัดการขยะมูลฝอยชุมชน วิธีการหรือ
รูปแบบตลอดจนนวัตกรรมตางๆ ที่เหมาะสมในการจัดการขยะมูลฝอยในครัวเรือนและชุมชนอยางยั่งยืนโดยเนนการมีสวนรวม

ของชุมชน ดวยการพัฒนากระบวนการมีสวนรวมของชุมชน ผานการศึกษาเชิงปฏิบัติการ (action research) มีการเปดโอกาส
ใหชุมชนรวมถึงเยาวชนเขามามีสวนรวมในการดําเนินงานแกไขปญหาของชุมชนเองโดยวิธีการเรียนรูจากประสบการณและเนน
การมีสวนรวมในการวิเคราะหวางแผนดําเนินการแกไขปญหาใหลดลงซึ่งมีวิธีการและขั้นตอนที่เปนประโยชนตอการทํางาน
รวมกันของชุมชน นอกจากจะนําไปสูการมีสวนรวมในการจัดการมูลฝอยแลวยังเปนการสรางกระบวนการเรียนรูของประชาชน

ในชุมชน โดยการดําเนินการดวยชุมชนเพื่อชุมชน ตามรูปแบบและศักยภาพของชุมชนเอง อันจะนําไปสูการพัฒนาคุณภาพชีวิต
และความเปนอยูที่ดี

3. วัตถุประสงคของโครงการ
1) เพื่อพัฒนาชุดความรู คูมือ เครื่องมือทางวิชาการที่ชุมชนทองถิ่นสามารถนําใชในการตอยอดขยายผลสูการจัดการขยะ
โดยการมีสวนรวมของชุมชนอยางยั่งยืน

2) เพื่อเสริมสรางการมีสวนรวมและตระหนักรู สรางความสํานึกในการจัดการขยะมูลฝอยในชุมชน